İsrailli “Siviller”, Filistinli “Teröristler”

İsrailli “Siviller”

İsrail devleti kurulduktan bir yıl sonra, 1949’da çıkarılan “Savunma Hizmetleri Kanunu” (08.09.1949 tarih ve sayılı 5709 sayılı kanun), istisnalar ve ayrık durumlar dışında zorunlu askerliği şöyle düzenliyordu:

*17 yaşını doldurmuş her İsrailli, yoklama subayı tarafından, kayıt için çağrılır (5709 sk. m.4/4).

*Erkekler, 18 yaşından itibaren 29 yaşına kadar 24 ay; kadınlar 18 yaşından 26 yaşına kadar 12 ay muvazzaf askerlik yaparlar (5709 sk. m.6/b/c).

*Bu kişiler muvazzaf görevlerini tamamladıktan sonra yedekliğe geçer ve erkeklerde 39, kadınlarda 34 yaşına kadar yılda kesintisiz 31 gün ve her ay bir gün olmak üzere askerlik yaparlar (5709 sk. m.7/a/1).

İsrail’in askere alma düzenlemeleri, Osmanlı’da yeniçeriliğin kaldırılmasından sonra, özellikle eyaletlerde oluşan boşluğu doldurmak için düşünülmüş redif (yedek) düzenlemeleri (1834 Redif Nizamnamesi vd.) ile oldukça paraleldir. Yedeklerin muvazzaflarla entegre hâlde düzenli biçimde uzun süre görev yapması, 26/29 yaş sonrası rediflik uygulaması gibi konularda ortaklıklar göze çarpar. İsrail 1948’de olağanlaşmış bir olağanüstü hâl rejimi kurduğunda, başbakan ve savunma bakanı David Ben-Gurion idi. Ben-Gurion, kendisinden sonraki Başbakan Yitzhak Ben-Zvi gibi İstanbul Dârülfünûn’da hukuk eğitimi görmüştü. İsrail’in askerlik hukuku, Ben-Gurion ve Ben-Zvi’nin İstanbul’daki eğitimlerinin uzantısı olsa gerekir. Terör eylemleriyle Filistinlileri yerlerinden ederek devlet kuran bu kadro, yasaları da bu duruma uygun biçimde düzenlemişti. Düzen bugüne kadar sürdü.

Birinci İntifada öncesinde 30.01.1986 tarihi ve 5746 sayılı yasa ile askerlik çağı, kadın/erkek 54 yaşa çıkarılmış; muvazzaflık süreleri, yaşa göre azalan biçimde erkeklerde 30 ay veya 24 ay; kadınlarda 24 ay veya 18 ay arasında belirlenmiştir. Muvazzaflık sonrası yıllık 31 gün kesintisiz hizmet düzenlemesi devam etmiş; 39 ilâ 54 yaş arasındaki erkekler için ise her yıl on dört güne kadar askerî hizmet düzenlenmiştir (5746 sk.m.29). Bu temel süreler çeşitli durumlarda artırılıp azaltılabilmektedir. Muvazzaf askerliği bitirenler için Savunma Bakanlığı krediden eğitime pek çok avantaj sağlamaktadır. İsrail vatandaşı olan Araplar, askere alınmamaktadır.  

Özetle, İsrail’de askerlik, sürekli bir olağanüstü hâle göre kurgulanmıştır; Filistin topraklarının bir önceki hâkimi olan Osmanlı’nın olağanüstü hâlinden esinlenilmiştir ve 18-54 yaş arasını kapsamaktadır.

Filistinli “Teröristler”

Yasadışı Savaşçıları Hapsetme Kanunu, İsrail’e karşı duran direniş örgütlerinin içerisinde yer alan, “İsrail’e karşı doğrudan ve dolaylı düşmanca eylemler içerisinde olduğu” İsrailli yetkililer tarafından kabul edilen “siviller/asker yabancı kişilerin” devlet güvenliği gerekçesiyle alıkonması ve iade işlemleri için yürürlüğe konmuştur. Bu kanun, önceki çatışmalar neticesinde, Hizbullah ile varılan anlaşma sonucunda yapılan takas işlemlerinin ardından İsrail’in elinde takas edecek Lübnan vatandaşı kalmadıktan sonra (2004) ve İsrail’in Gazze’den çekilmesinin ardından, 2005 yılından itibaren Gazze bölgesindeki Filistinliler üzerinde uygulanmaya başlanmıştır. Hapsedilen kişiler ilk başta 14 gün içerisinde, daha sonra her altı ayda bir hâkim önüne çıkarlar. Hâkimler normal delil değerlendirme kulları ile bağlı değildirler.  

Bu kanunla istediği kişiyi, “İsrail’e karşı doğrudan ve dolaylı düşmanca eylemler içerisinde olan kişi” olarak ilân eden İsrail, Gazzelileri bu sayede askerî makamların emriyle sorgusuz sualsiz tutuklar. Herhangi bir kurumun veya grubun, İsrail Savunma Bakanlığı tarafından tehlikeli ve düşman olarak belirlenmesi Mahkemelerde delil olarak kabul edilir, başka araştırma yapılmasına gerek olmaz (m.8). Bakanlığın belirlediği yapılara doğrudan veya dolaylı dâhil olan herkes devlet güvenliğine zarar veren kişi olarak kabul edilir; bu kişiler “suçlu” olamadığını kanıtlamak zorundadır, aksi hâlde kanıtlanıncaya kadar hapiste tutulabilirler (m.7); böylece sonu belirsiz tutukluluklar mümkün hâle gelir.   

Batı Şeria’daki Filistinlilerin güvenlik tehdidi ilân edilmesi ise, 2006’da Hamas’ın Gazze’de iktidar olmasının ardından, 2007’de çıkarılan 1591 sayılı İdarî Tutuklamaya İlişkin Emir vasıtasıyla yapılmaktadır. Mantık yine aynıdır, tüm Filistinliler potansiyel teröristtir. İsrail ordu komutanları, altı aydan başlamak üzere, istenirse süresiz biçimde herhangi bir Filistinliyi tutuklamaya yetkilidir. Tutuklanan kişiler ancak İsrailli yetkililer tarafından gerekli görülürse kendisi hakkındaki delilleri görebilirler.

Özetle, eline silâh alsın veya almasın, her yaştan ve cinsiyetten Filistinli, İsrail için hukuken düşman ve teröristtir. 2023’te İsrail cezaevlerinde askerî/idarî bir kararla tehlikeli bulunarak tutulan Filistinlilerin sayısı 1.200’ün üzerindedir; bu sayı İkinci İntifada dönemini aşmış durumdadır. Filistinliler isyan etse de etmese de hukuksuz biçimde İsrail cezaevlerini doldurmaktadırlar. Yıllar içerisinde Filistin halkının ciddi bir kesimi İsrail hapishanelerinden geçmiştir.

Gelinen Nokta

İsrail hukukuna göre, İsrail vatandaşlarının ezici çoğunluğu askerdir; yine ezici çoğunluğu henüz askerî hizmetten el çekmiştir veya askerî hizmete girmek üzeredir. Paramiliter yerleşimci İsraillilerin giderek yaygınlaşan faaliyetleri de düşünülünce tablo daha da netleşmektedir. Yine İsrail hukukuna göre Filistinlilerin tümü teröristtir; önemli bir kısmı ömrünün bir süresini tutuklu geçirmiştir veya geçirmek üzeredir.  

Bugün işgal edilmiş Filistin toprakları üzerine inşa edilmiş askerî tesislerde, çöldeki gençlik partilerinde, sokaklarda ve daha birçok mekânda, bizzat İsrail hukukuna göre, esasen sivil olmayan kişiler karşı karşıya gelmekte, ölmekte ve esir alınmaktadır. İsrail’de ve Filistin’de sivil bırakmayan İsrail’in yasa dışı varlığı ve kendi hukukudur. Esir alma vakaları da yukarıda özetlenen veya diğer yasal düzenlemeler ve İsrail uygulamalarına göre şekillenmiş bir politikanın neticesidir. Direniş örgütleri, çoğu askerî bir kararlarla hukuk dışı biçimde cezaevlerinde tutulan Filistinlilerin takasında kullanılmak üzere, alabildikleri kadar İsrailliyi esir almaktadırlar.

Hakikat budur, bilip de yüz çeviren İsrail’in ülkemizdeki yedekleridir.

Onur Şahinkaya

8 Ekim 2023

Fotoğraf: İsrail’in ilk iki başbakanı, 1914 öncesi İstanbul Hukuk Fakültesi yılları.