Kapitalizmin Taşıyıcısı: ÇHC (Dosya Takdim)
Bundan 75 yıl önce, 1 Ekim 1949’da Çin Devrimi gerçekleşmiş, Çin Halk Cumhuriyeti ilân edilmiştir. Devrimin dinamikleri, kadro yapısı, tarihsel süreç, SSCB ile olan husumet vb. birçok konu çokça tartışılmış ve yazılmışsa da gerek “sol içi” gerekse liberal/burjuva yazında ÇHC meselesi her zaman bir “muamma” olmuştur. Dünya genelinde yüzölçümü açısından dördüncü, nüfus bakımında ise ikinci sırada yer alan bu koca ülkenin yönetiminde; adında “komünist” ibaresi bulunan bir parti, partinin tepesinde bulunan bir bürokratik kast, devasa bir gözetim-denetim sistemi, özelleştirme, sermaye birikimi, emek cehennemi, emperyal politikalar ve uzaktan bakıldığında anlaşılması güç birçok başka mesele bulunmakta; bu da hangi sınıfın hâkimiyetine dair soruya kapı aralamakta fakat aralanan kapının ardı gelmemektedir, zira Çin güzellemesine yahut düşmanlığına soyunanlar genellikle “sınıf” iktidarı üzerine giz çekmekle meşguldürler. Bu meşguliyet, Batı’dan gelecek fonlarla Doğu’dan gelecek fonların kesişme noktasıdır. Teorik kısırlıktan dolayı bu kesişme noktasına eklemlenme çabasında olan gönüllü eblehlerin varlığı da küçümsenmemelidir. Tüm bunlar, ABD öncülüğündeki Batı ittifakına karşı Çin/Rusya öncülüğündeki Doğu’nun “anti-emperyalist” mücadelesine olan inancı körüklemektedir. Buradan hareketle, TC’nin de zaman zaman ikinci “eksene” kayıyor görüntüsü vererek NATO “karşıtı” ve hatta “anti-emperyalist” bir çizgi izlediği inancı, her ne kadar temelsiz olsa da fazlaca alıcı bulmaktadır.
Çin’in Çincedeki karşılığı “Zhongguo” (Türkçe okunuşuyla “Conguo”), merkez ülke anlamına gelmektedir. Çinli yöneticiler kendi ülkesini dünyanın merkezi olarak görmekte, dışarıda kalanları ise “barbar” olarak görmekteydiler, ki bu da, Avrupalı seçkinlerin sömürgecilik döneminde devralacağı ideolojik formasyonun esas kaynağına işaret etmektedir. Merkez ülke olma hâli, yüzlerce hatta binlerce yıllık ekonomik ve kültürel egemenliğin bir bakiyesidir. Bu bakiye, on yıllara yayılan sessiz ilerleyişin ardından Batı’nın egemenliğini sarsacak hâle gelmiştir.
Peki Çin Halk Cumhuriyeti nedir, ne yapmak istemektedir ve kimler tarafından yönetilmektedir? Sosyalizm.org, bu giz perdesini aralamaya, anlamaya, değişen denge ve dinamikleri kavramaya çalışmaktadır.
Dosya kapsamındaki yazılar sırasıyla şu şekildedir;
“Çin Ne Kadar Emperyalist? Kuşak ve Yol’un ‘Ekstraktivist’ Arka Plânı”
“Çin’de Neo-liberal Hâkimiyetin Tesis Edilmesi”
“Çin’in Britanya ve İsrail İlişkileri”
“Çin Burjuvazisinin Afrika Seferi”
“Çin’de Şi Cinping Dönemi”
“Britanya İmparatorluğu, Çin Üzerinden Diriliyor”
“Yeşil Dönüşüm Kapsamında Elektrikli Araçlar”
“Türkiye-Çin İlişkilerinin Seyri”
“Kuşak ve Yol Girişimi Çinlilerin Kazakistan’a Göçünü Nasıl Kışkırttı?”
Tüm bunlardan önce, Mart 2023’te yayımladığımız “Berlin-Bağdat Demiryolu Projesi’nden Bir Kuşak Bir Yol Girişimi’ne Çatışma Ekseni” başlıklı ayrıntılı çalışmanın okunması faydalı olacaktır.
Son olarak, Dosya çalışmamız “bitmiş” değildir, katkıya açıktır.
Sosyalizm.org
13 Ekim 2024